Polska w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Z okazji przypadającej w 2018 r. 25 rocznicy przystąpienia przez Polskę do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Ministerstwo Spraw Zagranicznych przygotowało krótką publikację przypominającą najważniejsze fakty związane z przynależnością naszego kraju do strasburskiego systemu ochrony praw człowieka. W publikacji można znaleźć kalendarium przystępowania przez Polskę do Konwencji i protokołów do Konwencji, a także statystyki skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Przypominamy w niej także wszystkie osoby, które pełniły funkcję sędziów Trybunału z ramienia Polski i pełnomocników rządu polskiego przed Trybunałem, a także polską sekcję w Kancelarii Trybunału. Publikacja zawiera krótkie zestawienie najważniejszych wyroków wydanych przez Trybunał ws. Polski i reformy prawa lub praktyki krajowej wprowadzone w naszym kraju w celu wypełnienia zobowiązań płynących z orzeczeń strasburskich. Prezentuje także najważniejsze informacje nt. procesu wykonywania wyroków Trybunału i służące do tego mechanizmy. W publikacji wskazano także niektóre działania podejmowane w Polsce w celu lepszego upowszechniania standardów Konwencji.

Plik do pobrania:

• Polska w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Reprezentacja Rzeczypospolitej Polskiej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
- ponad dwie dekady doświadczeń Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Publikacja jest rezultatem konferencji zorganizowanej przez MSZ w dniu 30 maja 2017 r. Zawiera wystąpienia znakomitych przedstawicieli świata nauki oraz praktyków prawa, pragnących dokonać podsumowania ponad dwóch dekad doświadczeń MSZ na polu reprezentacji Polski przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Autorzy przedstawili swoje refleksje nie tylko z perspektywy historycznej. Nie zabrakło bowiem odniesień do współczesnych wyzwań postępowań strasburskich, obecnych zarówno podczas rozpoznawania sprawy przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, jak i na etapie wykonywania orzeczeń przed Komitetem Ministrów Rady Europy. O Polsce jako kraju prowadzącym skuteczny dialog z Trybunałem na etapie postępowania rozpoznawczego opowiedziała Renata Degener, Zastępca Kanclerza Sekcji w Europejskim Trybunale Praw Człowieka. Natomiast Geneviève Mayer, Dyrektor Departamentu Wykonywania Wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Radzie Europy, dokonała podsumowania ostatnich 20 lat w kontekście wykonywania orzeczeń Trybunału w sprawach polskich. Publikacja jest dwujęzyczna (polsko-angielska).

Plik do pobrania:

• Reprezentacja Rzeczypospolitej Polskiej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka - ponad dwie dekady doświadczeń Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Zbrodnia Katyńska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka - zbiór dokumentów przedłożonych przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej w postępowaniu w sprawie Janowiec i inni p. Rosji

Rząd RP przyłączył się po stronie Skarżących jako strona trzecia do postępowań w sprawach Janowiec i Trybowski przeciwko Rosji oraz Wołk-Jezierska i Inni przeciwko Rosji (sprawy zostały połączone przez Trybunał do wspólnego rozpatrzenia).

Postępowania te zostały wszczęte przez obywateli polskich przeciwko Rządowi Federacji Rosyjskiej w związku z nierzetelnością rosyjskiego śledztwa, które było prowadzone w latach 1990-2004 w sprawie wyjaśnienia okoliczności Zbrodni Katyńskiej.

Niniejszą publikacją pragniemy zapewnić opinii publicznej dostęp do rzetelnej informacji na temat przebiegu postępowania przed Trybunałem we wspomnianych wyżej sprawach, a także udokumentować zaangażowanie władz polskich, które na przestrzeni lat 2009 - 2013 przedłożyły w toczących się postępowaniach liczne pisma procesowe oraz dwukrotnie miały możliwość poparcia argumentacji Skarżących w trakcie rozpraw przed Trybunałem.

Plik do przeglądania:

• Zbrodnia Katyńska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka - zbiór dokumentów przedłożonych przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej w postępowaniu w sprawie Janowiec i inni p. Rosji / The Katyń Crime before the European Court of Human Righs – documents submitted by the Government of the Republic of Poland in the case Janowiec and Others v. Russia >>

PUBLIKACJE WARSZAWSKICH SEMINARIÓW PRAW CZŁOWIEKA

Publikacja podsumowująca X Seminarium Warszawskie pt. „Pozytywne i negatywne obowiązki Państwa wobec osób pozbawionych wolności - aktualne wyzwania polskiego systemu penitencjarnego 

Publikacja podsumowująca X Seminarium Warszawskie jest rezultatem konferencji zorganizowanej przez MSZ w dniu 14 października 2016 r. we współpracy z Centralnym Zarządem Służby Więziennej.

Zawiera artykuły i wystąpienia znakomitych przedstawicieli polskiej judykatury, organów ochrony praw człowieka, świata nauki, organizacji pozarządowych oraz praktyków, którzy podjęli wyzwanie odpowiedzi na pytanie o pozytywne i negatywne obowiązki państwa wobec osób pozbawionych wolności. Autorzy przedstawili swoje zapatrywania na temat aktualnych wyzwań polskiego systemu penitencjarnego, w tym warunków osadzenia, w świetle europejskich standardów ochrony praw człowieka. Punktem wyjścia do dyskusji było orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Prof. Maciej Szpunar, Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) z ramienia Polski, który był gościem honorowym Seminarium, przybliżył również kluczowe orzeczenie TSUE odnoszące się do problematyki Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA) i warunków w więzieniu. Publikacja jest dwujęzyczna (polsko-angielska).

Plik do pobrania:

Publikacja z X Seminarium (pdf.) >>

Publikacja podsumowująca IX Seminarium Warszawskie pt. „Dysfunkcje polskiego prawa – jak poprawić system środków prawnych w Polsce?”

Publikacja jest rezultatem konferencji zorganizowanej przez MSZ w dniu 16 października 2015 r. we współpracy z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury. Zawiera artykuły i wystąpienia znakomitych przedstawicieli polskiej judykatury, organów ochrony praw, świata nauki, organizacji pozarządowych oraz praktyków, którzy podjęli wyzwanie odpowiedzi na pytanie, jak w pełni zrealizować standardy strasburskiego systemu ochrony praw człowieka.

Autorzy przedstawili swoje zapatrywania na kwestie tego, czy zmiana prawa jest koniecznym remedium na każde naruszenie praw człowieka. Przedstawili refleksje na temat roli prawodawcy, Trybunału Konstytucyjnego, sądownictwa powszechnego i administracyjnego, a także prokuratury w procesie zapewnienia skutecznych środków na naruszenie praw gwarantowanych Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Prof. Lech Garlicki, sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z ramienia Polski w latach 2002-2012, który był gościem honorowym Seminarium, wskazał na modelowy sposób stosowania Konwencji i orzecznictwa Trybunału przez sądy, a także omówił rolę sędziego krajowego w procesie wykonywania wyroków strasburskich.

Publikacja jest poświęcona pamięcią Ambasadora Jakuba Wołąsiewicza, byłego Pełnomocnika MSZ ds. postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Jest dostępna w języku polskim i angielskim.

Plik do pobrania:

Publikacja z IX Seminarium (pdf.) >>

Publikacja podsumowująca VIII Seminarium Warszawskie pt. „Równość w dostępie do praw gwarantowanych w systemie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Aktualny stan i wyzwania”

Publikacja podsumowująca VIII Seminarium Warszawskie pt. „Równość w dostępie do praw gwarantowanych w systemie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Aktualny stan i wyzwania”, zorganizowane w dniu 24 października 2014 r. przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Biurem Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania. Sekretarz Generalny Rady Europy, Thorbjørn Jagland, objął Seminarium honorowym patronatem.

Seminarium stanowiło okazję do refleksji nad kwestią całkowitego zakazu dyskryminacji, wynikającego z Protokołu nr 12 do Konwencji. Dyskutowano między innymi o wyzwaniach socjologiczno-prawnych związanych z przystąpieniem do Protokołu. Poruszono również zagadnienia praw osób niepełnosprawnych i uchodźców oraz praw kulturalnych.

Seminarium towarzyszyła wystawa pt. „Wszyscy równi – prawa człowieka oczami dziecka”, na którą składały się prace nagrodzone w konkursie plastycznym zorganizowanym wśród uczniów szkół podstawowych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej.

Publikacja zawiera wystąpienia m. in. Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Profesora Artura Nowaka-Fara, Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania, Sekretarza Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Profesor Małgorzaty Fuszary, a także Przedstawiciela Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji Profesora Mirosława Wyrzykowskiego.

Plik do pobrania:

Publikacja z VIII Seminarium (pdf.) >>

Publikacja podsumowująca VII Seminarium Warszawskie „Obywatel w Radzie Europy i Unii Europejskiej - nowe wyzwania po dwudziestu latach od przystąpienia przez Polskę do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności”

Publikacją podsumowująca VII Seminarium Warszawskie „Obywatel w Radzie Europy i Unii Europejskiej - nowe wyzwania po dwudziestu latach od przystąpienia przez Polskę do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności”.

Seminarium zostało zorganizowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w 2013 r. we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

Dwujęzyczna publikacja zawiera wystąpienia m. in. Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Profesora Artura Nowaka-Fara, Rzecznik Praw Obywatelskich Profesor Ireny Lipowicz, Prezesa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Deana Spielmanna, Ambasador Hanny Suchockiej, Profesora Jerzego Makarczyka, pierwszego sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wybranego z ramienia Polski. Niniejsze wydawnictwo zostało udostępnione uczestnikom VIII edycji Seminarium Warszawskiego, zorganizowanej we współpracy z Pełnomocnikiem Rządu ds. Równego Traktowania w dniu 24 października 2014 r. w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Plik do pobrania:

Publikacja z VII Seminarium (pdf.) >>

Publikacja podsumowująca VI Seminarium Warszawskie „Stosowanie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w krajowym systemie prawnym”

Publikacja podsumowująca VI Seminarium Warszawskie zatytułowane „Stosowanie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w krajowym systemie prawnym”. Konferencja odbyła się w dniu 19 października 2012 r. w ramach współpracy Ministerstwa Spraw Zagranicznych z Krajową Radą Sądownictwa, a jej uczestnikami byli przedstawiciele krajowych organów ochrony prawnej.

Publikacja odzwierciedla przeprowadzoną podczas seminarium dyskusję na temat stosowania Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w krajowym porządku prawnym, wpływu orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na polskie prawo, a także instytucji wznowienia postępowania po wydaniu orzeczenia przez Trybunał i nakładanych przez niego środkach tymczasowych.

W publikacji znajdują się wystąpienia m. in. Prezesa Trybunału Konstytucyjnego prof. dr hab. Andrzeja Rzeplińskiego, Sędziego Sądu Najwyższego Stanisława Zabłockiego oraz wielu innych znamienitych przedstawicieli polskiego i zagranicznego środowiska prawniczego.

Plik do pobrania:

Publikacja z VI Seminarium (pdf.) >>

Dodatkowo, zachęcamy do zapoznania się z publikacją wydaną przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej:

Wystąpienia uczestników V Seminarium Warszawskiego

V Seminarium Warszawskie zostało zorganizowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Krajową Szkołą Administracji Publicznej w dniach 29 września i 1 października 2011 r.

Konferencja poświęcona była czterem blokom tematycznym dotyczącym: mniejszości narodowych w Unii Europejskiej, praw osób starszych w Europie, wolności wypowiedzi i poszanowania życia prywatnego, a także wyzwań w zakresie reformy systemu Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Wśród panelistów znaleźli się tak znakomici goście jak były Komisarz Praw Człowieka Rady Europy Thomas Hammarberg, Sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Guido Raimondi, Sędzia Sądu Najwyższego Katarzyna Gonera oraz przedstawiciele Rzecznika Praw Obywatelskich, Rady Europy i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Plik do pobrania:

Publikacja z V Seminarium (pdf.) >>

RAPORTY Z WYKONYWANIA WYROKÓW EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA PRZEZ POLSKĘ

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2017 r.

Niniejszy Raport został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 9 maja 2018 r. Zawiera informacje (według stanu na dzień 31 grudnia 2017 r.) na temat stanu wykonywania przez Polskę wyroków Trybunału w sprawach polskich. Prezentuje:

-  wszystkie dokumenty przekazane przez rząd polski do Rady Europy w 2017 r. dotyczące wykonywania wyroków Trybunału;

- informacje na temat zakończenia przez Komitet Ministrów RE nadzoru nad wykonaniem niektórych wyroków Trybunału w sprawach polskich,

- decyzje Komitetu Minitsrów RE wydane w sprawach polskich w 2017 r., 

- przetłumaczone komunikacje organizacji pozarządowych wysyłane do Komitetu Ministrów RE w 2017 r. w sprawie wykonywania przez Polskę poszczególnych orzeczeń Trybunału,

- najważniejsze dane statystyczne,

Zawiera sześć załączników (m.in. teksty wszystkich planów działań i raportów z wykonania przesłanych przez Polskę do Rady Europy w 2017 r., w tłumaczeniu na język polski, sprawozdania z posiedzeń międzyresortowego Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wykaz zmian w prawie polskim i w praktyce jego stosowania koniecznych dla wykonania wyroków Trybunału, a także krótkie omówienie wybranych wyroków Trybunału wydanych w 2017 r. w sprawach dotyczących innych Państw-Stron Konwencji).

Plik do pobrania:

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2017 r.(pdf)

Niniejszy Raport został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 30 maja 2017 r. Zawiera informacje (według stanu na dzień 31 grudnia 2016 r.) na temat stanu wykonywania przez Polskę wyroków Trybunału w sprawach polskich. Prezentuje wszystkie dokumenty przekazane przez rząd polski do Rady Europy w 2016 r. w sprawie wykonywania wyroków Trybunału. Zawiera informacje na temat zakończenia przez Komitet Ministrów RE nadzoru nad wykonaniem niektórych wyroków Trybunału w sprawach polskich, a także na temat decyzji wydanych przez ten organ w 2016 r. wobec Polski. Po raz pierwszy załączono (i przetłumaczono) komunikacje organizacji pozarządowych i adwokatury wysyłane do Komitetu Ministrów w 2016 r. Raport zawiera również najważniejsze dane statystyczne. Dołączono do niego sześć załączników stanowiących jego integralną część. Zawierają one m.in. teksty wszystkich planów działań i raportów z wykonania przesłanych do Rady Europy w 2016 r., w tłumaczeniu na język polski, sprawozdania z posiedzeń międzyresortowego Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wykaz zmian w prawie polskim i w praktyce jego stosowania koniecznych dla wykonania wyroków Trybunału, a także krótkie omówienie wybranych wyroków Trybunału wydanych w 2016 r. w sprawach dotyczących innych Państw-Stron Konwencji.

Plik do pobrania:

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2016 r. (pdf)

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2015 r.

Niniejszy Raport został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 czerwca 2016 r. Zawiera informacje (według stanu na dzień 31 grudnia 2015 r.) na temat dokumentów dotyczących wykonywania wyroków Trybunału w sprawach polskich, przekazanych do Rady Europy w 2015 r. (tzw. planów działań oraz raportów z wykonania poszczególnych wyroków Trybunału), a także dane na temat zakończenia przez Komitet Ministrów Rady Europy nadzoru nad wykonaniem niektórych wyroków Trybunału w sprawach polskich, decyzji Komitetu Ministrów wydanych w 2015 r. w ramach nadzoru sprawowanego przez ten organ nad wykonywaniem wyroków Trybunału w sprawach polskich oraz odpowiedzi Rządu na komunikacje organizacji pozarządowych wysyłane do Komitetu Ministrów w 2015 r. Informuje również o działaniach podejmowanych przez różne organy administracji rządowej i Parlament RP w celu usprawnienia wykonywania wyroków Trybunału. Zawiera również najważniejsze dane statystyczne. Do Raportu dołączono pięć załączników stanowiących jego integralną część. Zawierają one m.in. teksty wszystkich planów działań i raportów z wykonania przesłanych do Rady Europy w 2015 r., w tłumaczeniu na język polski, sprawozdania z posiedzeń międzyresortowego Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wykaz zmian w prawie polskim i w praktyce jego stosowania koniecznych dla wykonania wyroków Trybunału, a także krótkie omówienie wybranych wyroków Trybunału wydanych w 2015 r. w sprawach dotyczących innych Państw-Stron Konwencji.

Plik do pobrania:

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2015 r. (pdf)

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2014 r. - tom I

Niniejszy Raport został sporządzony przez Pełnomocnika Ministra Spraw Zagranicznych do spraw Postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (dalej Pełnomocnik) na podstawie § 2 ust. 1 pkt. 4) Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2007 r. w sprawie utworzenia Zespołu do spraw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Został przygotowany w oparciu o materiały przedłożone przez poszczególne resorty i inne podmioty odpowiedzialne za wykonanie konkretnych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Tom pierwszy publikacji zawiera raport oraz załącznik A (wykaz planów działań i raportów z wykonania wysłanych do Komitetu Ministrów w 2014 r.) oraz załącznik B (pełne teksty planów działań i raportów z wykonania wysłanych do Komitetu Ministrów w 2014 r.).

Plik do pobrania:

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2014 r. - tom I (pdf)

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2014 r. - tom II

Niniejszy Raport został sporządzony przez Pełnomocnika Ministra Spraw Zagranicznych do spraw Postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (dalej Pełnomocnik) na podstawie § 2 ust. 1 pkt. 4) Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2007 r. w sprawie utworzenia Zespołu do spraw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Został przygotowany w oparciu o materiały przedłożone przez poszczególne resorty i inne podmioty odpowiedzialne za wykonanie konkretnych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Tom drugi publikacji zawiera załącznik C (sprawozdania z posiedzeń plenarnych Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które odbyły się w 2014 r.), załącznik D (wybrane wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2014 r. w sprawach dotyczących innych Państw-Stron Konwencji) oraz załącznik E (wykaz zmian w prawie polskim i praktyce jego stosowania koniecznych dla wykonania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka).

Plik do pobrania:

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2014 r. - tom II (pdf)

ZALECENIA RADY EUROPY

ZALECENIA RADY EUROPY DLA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH
DOTYCZĄCE MECHANIZMÓW WDRAŻANIA KONWENCJI O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI NA POZIOMIE KRAJOWYM (KOMPILACJA)

W publikacji zebrane zostały wybrane zalecenia sformułowane przez Komitet Ministrów Rady Europy oraz Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy dotyczące implementacji Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na poziomie krajowym. Zamieszczono również teksty deklaracji przyjętych na konferencjach wysokiego szczebla Rady Europy w Interlaken, Brighton i Brukseli, zorganizowanych w ramach procesu reformy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Plik do pobrania:

Zalecenia Rady Europy dla państw członkowskich dotyczące mechanizmów wdrażania Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności na poziomie krajowym (kompilacja) (pdf)