Kwestia ustanowienia nowego ustroju politycznego była ściśle związana z odbudową polskiej państwowości po zakończeniu I wojny światowej. Utworzenie Rady Regencyjnej we wrześniu 1917 r. sprawiło, iż z formalnego punktu widzenia Polska była monarchią, a na jej czele stali członkowie Rady i powoływane przez nią rządy. Jednakże w listopadzie 1918 r. po przyjeździe Józefa Piłsudskiego do Warszawy Rada przekazała mu pełnię władzy i rozwiązała się. Józef Piłsudski był sygnatariuszem depeszy z 16 listopada 1918 r. notyfikującej powstanie państwa polskiego.

Pierwszym aktem prawnym, który regulował ustrój Państwa Polskiego był zatwierdzony przez Piłsudskiego Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej. Zgodnie z jego artykułem 1. to właśnie Józef Piłsudski obejmował, jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, najwyższą władzę w Polsce, którą miał sprawować do momentu zwołania Sejmu Ustawodawczego. Dekret ten przyznawał niezwykle szerokie kompetencje głowie państwa (ustawodawcze i wykonawcze), zastrzegał jednak tymczasowość przyjętych rozwiązań i konieczność ich zaakceptowania przez przyszły Sejm Ustawodawczy. Przyjęcie tego rozwiązania prawnego sprawiło, że do prerogatyw Naczelnika Państwa należała także aktywność na arenie międzynarodowej.

Sejm Ustawodawczy na sesji 20 lutego 1919 r. uchwalił tzw. Małą Konstytucję, czyli Uchwałę o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa. Przekazała ona marszałkowi Sejmu i premierowi część dotychczasowych uprawnień głowy państwa, które nie uległy zasadniczej zmianie po uchwaleniu tzw. Konstytucji Marcowej w 1921 r. Zgodnie z ustawą przechodnią z 18 maja 1921 r. Naczelnik Państwa zachował swoje kompetencje do czasu wyboru prezydenta, który to urząd wprowadzono w ustawie zasadniczej.

Wybór prezydenta dokonany w grudniu 1922 r. przez Zgromadzenie Narodowe i objęcie urzędu przez Gabriela Narutowicza zakończyły okres sprawowania urzędu Naczelnika Państwa przez Józefa Piłsudskiego.